Trong thị trường toàn cầu ngày nay, một chiến lược chuỗi cung ứng hiệu quả, có khả năng phục hồi và dễ thích ứng có thể giúp doanh nghiệp nhỏ đảm bảo dịch vụ giao hàng đáng tin cậy trong khi vẫn giữ chi phí ở mức thấp.

Theo định nghĩa trong Từ điển chuỗi cung ứng của Hiệp hội quản lý chuỗi cung ứng (ASCM), quản lý chuỗi cung ứng là "việc thiết kế, lập kế hoạch, thực hiện, kiểm soát và giám sát các hoạt động của chuỗi cung ứng với mục tiêu tạo ra giá trị ròng, xây dựng cơ sở hạ tầng cạnh tranh, tận dụng dịch vụ kho vận toàn cầu, đồng bộ hóa cung và cầu cũng như đo lường hiệu suất trên toàn cầu".

Một chiến lược chuỗi cung ứng hiệu quả sẽ kết nối từng giai đoạn sản xuất để đảm bảo sản phẩm được giao chính xác và đúng hạn, đồng thời nỗ lực để giảm chi phí vận hành, ngăn ngừa tình huống chậm trễ và đảm bảo dịch vụ chất lượng cao.

Hoạt động quản lý chuỗi cung ứng nhằm mục đích tích hợp các nhà cung cấp, nhà sản xuất và nhà phân phối để tạo ra một quy trình phối hợp chiến lược. Các nhà cung cấp chịu trách nhiệm cung cấp các tài nguyên ban đầu, các nhà sản xuất sẽ chuyển đổi các tài nguyên này thành sản phẩm hoàn chỉnh và các nhà phân phối phụ trách giao đến khách hàng hoặc nhà bán lẻ.

Việc tạo ra một chuỗi cung ứng hiệu quả phụ thuộc – một phần – vào việc sắp xếp chiến lược các nhà cung cấp, nhà sản xuất và nhà phân phối để đảm bảo tất cả các hoạt động trong chuỗi cung ứng đều phối hợp chặt chẽ nhằm cải thiện hiệu quả vận hành và sau cùng là nâng cao sự hài lòng của khách hàng.

Ví dụ: Khi nhà cung cấp gặp tình huống chậm trễ, nhà sản xuất và nhà phân phối nên hợp tác để điều chỉnh lịch trình cho phù hợp nhằm giảm thiểu tác động đến khách hàng. 

Toàn cầu hóa đã mở rộng chuỗi cung ứng trên toàn thế giới, nhưng cũng khiến các công ty phụ thuộc vào các nhà cung cấp ở xa, có khả năng gây ra tình huống chậm trễ khi xảy ra gián đoạn. Đại dịch COVID-19 đã làm lộ rõ những lỗ hổng này, khi các đợt phong tỏa và tình trạng thiếu lao động góp phần gây ra sự chậm trễ trong khâu sản xuất và vận chuyển.

Xung đột toàn cầu và chủ nghĩa dân tộc có thể tiếp tục ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng do chính sách hạn chế thương mại và ưu tiên tài nguyên trong nước. Ngoài ra, các hiện tượng thời tiết cực đoan, từ bão đến cháy rừng, có khả năng làm gián đoạn lộ trình và địa điểm sản xuất.

Khi những thách thức này ngày càng gia tăng, một quy trình quản lý chuỗi cung ứng có khả năng phục hồi và dễ thích ứng sẽ càng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ sự thành công lâu dài của doanh nghiệp.  

Mỗi giai đoạn của quy trình quản lý chuỗi cung ứng lại đóng một vai trò trong việc giúp các doanh nghiệp nhỏ kiểm soát chi phí, cải thiện năng suất và cung cấp sản phẩm chất lượng cho khách hàng.

•    Lập kế hoạch:

Tiến hành dự báo nhu cầu, lập kế hoạch công suất và phân bổ nguồn lực để cân bằng cung và cầu. Các doanh nghiệp nhỏ có thể sử dụng dữ liệu trước đây và xu hướng thị trường để ước tính doanh số bán hàng trong tương lai, đồng thời lập kế hoạch công suất để đảm bảo họ có thể đáp ứng nhu cầu này với nguồn lực sẵn có.

•    Tìm nguồn cung ứng:

Tìm nguồn cung ứng bao gồm việc lựa chọn nhà cung cấp đáng tin cậy, thương lượng về hợp đồng và đánh giá chất lượng để duy trì nguồn cung vật liệu ổn định.

•    Sản xuất:

Việc lên lịch sản xuất, kiểm soát chất lượng và tối ưu hóa hiệu quả có thể đặc biệt quan trọng đối với các doanh nghiệp nhỏ cần giảm rác thải và tăng năng suất.

•    Giao hàng:

Giai đoạn giao hàng quản lý hoạt động kho vận và phân phối để vận chuyển sản phẩm từ doanh nghiệp đến khách hàng. Giao hàng chặng cuối, giai đoạn cuối cùng của quy trình giao hàng, đưa sản phẩm trực tiếp đến cửa nhà khách hàng. Tính năng theo dõi theo thời gian thực và phối hợp chặt chẽ với các đối tác kho vận sẽ đảm bảo giao hàng nhanh chóng và chính xác. FedEx cung cấp cho các doanh nghiệp nhỏ dịch vụ theo dõi theo thời gian thực và các giải pháp chặng cuối linh hoạt, đáng tin cậy có thể đáp ứng các yêu cầu khác nhau, chẳng hạn như thời gian giao hàng và trọng lượng gói hàng khác nhau.

•    Hàng trả lại:

Hàng trả lại bao gồm hoạt động kho vận ngược để xử lý các mặt hàng được trả lại, từ đánh giá sản phẩm đến bổ sung hàng và tái chế. Khâu đánh giá sản phẩm giúp xác định tình trạng của các mặt hàng được trả lại, hoạt động kho vận ngược hiệu quả sẽ đảm bảo rằng hàng trả lại được xử lý một cách hiệu quả. Cách tiếp cận này giúp nâng cao sự hài lòng của khách hàng, giảm lãng phí hàng tồn kho và khôi phục giá trị từ các sản phẩm bị trả lại nếu có thể, tất cả đều quan trọng đối với các doanh nghiệp nhỏ.

Nhờ quản lý chuỗi cung ứng hiệu quả, một doanh nghiệp nhỏ có thể giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Tính bền vững trong hoạt động quản lý chuỗi cung ứng tập trung vào việc giảm thiểu tác động môi trường đồng thời cải thiện hiệu quả sử dụng tài nguyên. Các phương pháp bền vững nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng đối với các sản phẩm có trách nhiệm, góp phần tạo nên sự gắn kết với thương hiệu đồng thời phù hợp với các mục tiêu bền vững toàn cầu.

• Vận chuyển tiết kiệm nhiên liệu bao gồm việc lựa chọn các hãng vận tải tối ưu hóa lộ trình, giảm lượng khí thải và sử dụng các phương tiện có mức tiêu thụ nhiên liệu thấp. Ví dụ: FedEx có kế hoạch chuyển đổi 50% giao dịch mua xe lấy hàng và giao hàng trên toàn cầu sang xe điện vào năm 2025, và tăng lên 100% vào năm 2030.

• Tìm nguồn cung ứng bền vững là việc các doanh nghiệp lựa chọn nhà cung cấp tuân thủ các phương pháp có trách nhiệm với môi trường, bao gồm bảo tồn tài nguyên và tiêu chuẩn lao động có đạo đức.

• Bao bì tối giản hoặc phân hủy sinh học là một chiến lược có sức ảnh hưởng khác, vì làm giảm lượng rác thải mà lẽ ra sẽ phải đưa vào bãi chôn lấp.

Các doanh nghiệp nhỏ có thể hưởng lợi từ nhiều chiến lược quản lý chuỗi cung ứng giúp tối ưu hóa hoạt động, đáp ứng nhu cầu khách hàng và duy trì khả năng cạnh tranh. Một số cách tiếp cận bao gồm các chiến lược quản lý chuỗi cung ứng tinh gọn, nhanh nhạy, dựa trên công nghệ và mô hình bán hàng bỏ qua khâu vận chuyển. Mỗi chiến lược chuỗi cung ứng đều cung cấp các công cụ để tối ưu hóa quy trình, tăng cường tính linh hoạt và kiểm soát chi phí.

1. Quản lý chuỗi cung ứng tinh gọn là cách tiếp cận chiến lược tập trung vào việc giảm rác thải, cải thiện quy trình xử lý và tối đa hóa giá trị ở mọi giai đoạn trong chuỗi cung ứng. Cách tiếp cận này nhấn mạnh vào việc cải thiện hiệu quả như đặt hàng hàng loạt và giảm thiểu bao bì, lý tưởng cho các doanh nghiệp có nhu cầu dự đoán được như các nhà sản xuất ô tô và điện tử.
2. Quản lý chuỗi cung ứng nhanh nhạy là cách tiếp cận linh hoạt cho phép các doanh nghiệp nhỏ phản ứng nhanh với nhu cầu luôn thay đổi của khách hàng và điều kiện thị trường luôn biến động. Cách tiếp cận này nhấn mạnh mối quan hệ hợp tác với nhà cung cấp và dự báo hợp tác, lý tưởng cho các ngành như thời trang, điện tử hoặc bất kỳ lĩnh vực nào mà sở thích của người tiêu dùng thay đổi nhanh chóng.
3. Quản lý chuỗi cung ứng dựa trên công nghệ tích hợp các công cụ kỹ thuật số để tăng khả năng theo dõi, kiểm soát và ra quyết định trong toàn bộ chuỗi cung ứng. Công cụ này đã được sử dụng trong các ngành như dược phẩm và nông nghiệp. Ở những ngày này, khả năng theo dõi và phân tích dữ liệu theo thời gian thực có thể giúp cải thiện khả năng ra quyết định, hiệu quả và khả năng phục hồi.
4. Mô hình bán hàng bỏ qua khâu vận chuyển cho phép các doanh nghiệp nhỏ bán sản phẩm mà không cần lưu trữ hàng tồn kho, vì các nhà cung cấp sẽ xử lý việc vận chuyển trực tiếp đến khách hàng. Cách tiếp cận này loại bỏ nhu cầu lưu kho, giảm chi phí hoàn thành đơn hàng và hạn chế rủi ro hàng tồn kho. Đây là mô hình mà các doanh nghiệp thương mại điện tử thường sử dụng.

Công nghệ đóng vai trò quan trọng trong hoạt động quản lý chuỗi cung ứng, đặc biệt đối với các doanh nghiệp nhỏ muốn cải thiện năng suất và độ chính xác với nguồn lực hạn chế. Các công cụ tự động hóa như phần mềm theo dõi hàng tồn kho với giá cả phải chăng, hệ thống tự động hóa đơn hàng và công cụ quét mã vạch di động giúp tinh giản hoạt động và giảm thiểu lỗi thủ công.

Ví dụ: Công cụ quét mã vạch di động cung cấp thông tin cập nhật hàng tồn kho nhanh chóng, chính xác và giúp các doanh nghiệp nhỏ duy trì hồ sơ kho hàng theo thời gian thực mà không tốn nhiều công sức. Tương tự, công cụ tự động hóa đơn hàng giúp giảm bớt các tác vụ lặp đi lặp lại để tiết kiệm thời gian và cải thiện độ chính xác của thông tin đơn hàng.

Tính năng theo dõi theo thời gian thực là công nghệ tiên tiến khác rất giá trị và đầy tiềm năng đối với các doanh nghiệp nhỏ. Các ứng dụng cung cấp tính năng theo dõi theo thời gian thực giúp các công ty đảm bảo thông báo đầy đủ cho khách hàng của họ về tình trạng lô hàng, có thể nâng cao sự hài lòng của khách hàng.

Ví dụ: Các doanh nghiệp nhỏ có thể sử dụng FedEx Surround để nâng tầm khả năng kiểm soát và theo dõi lô hàng. Công cụ này cung cấp dữ liệu gần như theo thời gian thực và thông tin chuyên sâu mang tính dự đoán để hỗ trợ việc ra quyết định chủ động. 

Blockchain và AI đang ảnh hưởng đến hoạt động quản lý chuỗi cung ứng bằng cách nâng cao tính minh bạch và khả năng dự đoán.

Các công cụ blockchain theo dõi sản phẩm qua từng giai đoạn của chuỗi cung ứng, nhằm mục đích nâng cao trách nhiệm giải trình và đảm bảo tính xác thực.

Các ứng dụng quản lý hàng tồn kho dựa trên AI – chẳng hạn như ClearAI và ShipHero – phân tích xu hướng để dự đoán nhu cầu và tự động hóa việc bổ sung hàng, có khả năng giảm nguy cơ thiếu hàng. 

Internet vạn vật (IoT) đang đóng góp vào việc nâng cao hiệu quả của chuỗi cung ứng nhờ khả năng giám sát theo thời gian thực bằng các thiết bị theo dõi IoT như thẻ GPS và cảm biến nhiệt độ. Các doanh nghiệp nhỏ có thể theo dõi hàng tồn kho chính xác hơn, giảm thiểu tổn thất và phản hồi ngay lập tức các vấn đề về lô hàng để có thêm nhiều khách hàng nhận được sản phẩm trong trạng thái tốt nhất.

Trong thị trường năng động hiện nay, một chuỗi cung ứng được tối ưu hóa sẽ giúp các doanh nghiệp phản ứng nhanh chóng với nhu cầu và xây dựng khả năng phục hồi trước sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng để duy trì lợi thế cạnh tranh.

Đối với các doanh nghiệp nhỏ có nguồn lực hạn chế, hoạt động quản lý chuỗi cung ứng dựa trên công nghệ có thể giúp họ theo dõi và kiểm soát tốt hơn trong toàn bộ chuỗi cung ứng. Từ đó, doanh nghiệp có thể điều chỉnh hoạt động theo kỳ vọng và nhu cầu của khách hàng, điều này rất quan trọng đối với sự phát triển của bất kỳ doanh nghiệp nhỏ nào.